Blog

Sürekli değişen bir dünyada yaşıyoruz ve hem teknolojik hem de sosyal değişikliklere sürekli olarak kendimizi uydurmak durumundayız. Bu değişikliklere ilaveten, hayatımızda süregelen olaylara ilişkin öngörebileceğimiz şekilde baskılar da vardır. Potansiyel olarak bunlar stres veya tatmin kaynağı olup, ortak özellikleri bizi bazı değişikliklere zorlamalarıdır. Bugün bunları tanımlamaya çalışacağız.

Stres, hayatımızın her döneminde bulunan ve yok sayamayacağımız bir gerçektir. Stresi ve stres nedenlerini daha iyi tanımak için https://www.sayginnlp.com/stresi-tanimak-stres-belirtileri-nelerdir/ yazımıza mutlaka göz atın.

Çocukluktaki Stres Kaynakları

Bu yetişme (şekil alma) yıllarının hayatımızda ne kadar önemli olduğu bilinir. Çocukluk; ilişkiler geliştirme, öğrenme, ödüllendirme, cezalandırma, hayal kırıklığı ve başarı zamanıdır. Her şeyden önce insanın kendisinin ve başkalarının beklentileri ile karşılaşma zamanıdır.

Bugün sosyal baskılar çocukları küçük yaşlarından itibaren etkilemeye başlıyor. Okulda ve evde fazla sayıda seçenekle karşı karşıya olduklarından bir o kadar da seçim yapmak zorundadırlar. Bu dönemde en önemli stres kaynağı belli kişilerin onlardan beklentileridir.

• Anne Baba
• Öğretmenler
• Yakın Gruplar

Problem yaşamanın nedeni bu grupların beklentilerinin çok farklı kimi zaman da tam birbirinin tersi olmasıdır. Çocuklar farklı gruplarla değişen durumlarda uygun davranış biçimini seçmekte zorlanırlar.

Yetişkinlikte, potansiyel talepler arttıkça da stres nedenleri de artar. Çocukluktan yetişkinliğe geçiş; fiziksel, psikolojik ve çevresel değişikliklerinin hepsini bir arada gerçekleştiği fırtınalı bir dönemdir.

Okul yaşamından iş yaşamına geçiş de ciddi sorunlar yaratabilir. Genç insanlar için hem kendilerini birer yetişkin gibi ispat edip başkalarının saygısını kazanmak hem de çocukluğun psikolojik ödüllerini ve güvenliğini kazanmak oldukça zordur.

İş dünyasında ödüller şöyle ifade edilir.

• Övgü
• Yükselme
• Maaş Artışı
• Daha Fazla Sorumluluk

Bunlara istenildiği kadar çabuk ulaşılamaz ise güçlük ve stresi de beraberinde getirir. Gencin kendini uyumlaştırma durumunda olduğu kaldığı belirsiz durumlar şöyledir

• Yalnız Yaşama
• Eş Bulma
• İlişkiyi Devam Ettirme
• Bütçe Yapma
• Ev Kurma

1960’ların sonunda Dr. Thomas Holmes ve Dr. Richard Rahe zamanımızın önemli araştırma projelerinden birini gerçekleştirdiler. Yüzlerce kişiye soru yönelterek yaşamları boyunca onlara en fazla yeniden uyum sağlama zorluğu çektiren olayları sordular. Sonuçta aşağıdaki tablo ortaya çıktı. Yüksek değer en fazla stres yaratan olayı belirtmektedir. Listeyi gözden geçirip son birkaç yıl içerisinde sizin yaşadığınız durumlar üzerinde düşünebilirsiniz.

Stresi En Çok Arttıran Olaylar

1. Eşin ölümü
2. Boşanma
3. Eşinden ayrılma
4. Hapis cezası
5. Aile üyelerinden birinin ölümü
6. Hastalanmanız veya yaralanmanız
7. Evlenme
8. İş kaybı
9. Ortak’la yeniden bir araya gelmeye çalışma
10. Emeklilik
11. Sağlığınızda değişiklik
12. Hamilelik
13. Cinsel problemler
14. Yeni bir aile üyesi
15. Önemli iş değişiklikleri
16. Parasal durumunuzdaki değişme
17. Yakın arkadaşın ölümü
18. İş arkadaşı le münakaşa
19. Önemli bir ipotek
20. Kredi veya ipoteğin ödemesi

Stresi yok saymak yerine stres yönetimi konusunda kendimizi yetiştirmeliyiz. Stres yönetimi eğitimi almak bu konuda işinizi kolaylaştırabilir. Eğer isterseniz bizimle iletişime geçip daha ayrıntılı bilgi alabilirsiniz.

Yaşam İçerisindeki Stres Kaynaklarını Anlamak

• Evdeki sorunlar iştekilerden daha fazla sorun yaratıyor gibi gözüküyor.
• Stres. yaşadığınız birden çok olayların sonucunda ortaya çıkıyor.
• Hoş durumlar da stres kaynağı olabilirler.

Simdi potansiyel olarak büyük ölçüde stres yaratan üç olaya biraz daha detaylı olarak bakacağız.

• Evlilik
• Hastalık
• Tatiller

Hayat İçerisinde Stresi Oluşturan Faktörler

İlişkilerde Stres Unsurları

En fazla stres yaratan yaşam olaylarının ilk onuna baktığımızda sadece birinin işe ilişkin olduğunu ve on taneden beş tanesinin ilişkilere dayandığını görmek ilgi çekicidir.

İlişkilerde stres;

• beklentilerin
• rollerin
• ihtiyaçların

farklılığından veya çatışmasından ortaya çıkar.

Beklentilerin Stres Üzerinde Etkisi

Evliliğin ilk dönemleri her iki taraf için de mutlu ve keyiflidir. Ancak mutlaka uyum sağlanması gereken önemli noktalar olacaktır. Tarafların ve ailelerin yüksek beklentileri stres kaynağı olabilir.

Rollerin Stres Üzerinde Etkisi

Bugünün toplumunda geleneksel roller büyük ölçüde değişmiştir. Daha fazla kadın iş hayatında olduğundan erkeklere parasal bağımlılıkları ortadan kalkmıştır. Böylelikle daha az geleneksel, her iki tarafında gelişip, değiştiği evlilikler veya uzun süreli ilişkiler oluşmaya başlamıştır.

İhtiyaçların Stres Üzerinde Etkisi

Erkek ve kadın rollerindeki değişen beklentiler tarafların ilişkiyi sürekli kılabilmek için gayret göstermesini gerektirmektedir. Bu da bir şekilde uyumsuzluk yaratarak,
bireyin:

• Başarı
• Baskın Olma
• İlişki Kurma
• Beslenme (Ruhsal Anlamda)

ihtiyaçlarından kaynaklanan strese neden olur. Evlilikteki stres nedenlerini ve diğer potansiyel stres kaynaklarını aydınlatan pek çok neden ortaya çıkmıştır.
Geleneksel şekil, şefkatli ev kadını ve evin ihtiyaçlarını karşılayan erkektir. Bu durumda eşler aynı hedefi paylaşırlar Rolleri açıktır ve strese neden olabilecek beklenti farklılıkları hemen hemen yoktur.

Ancak, ekonomik nedenler ve kadının sosyal ve psikolojik olarak kimliğinin gelişmesi gerek eğitim gerekse kariyer kaygısıyla evin dışında daha aktif rol almasını sonucunu doğurmuştur. Bu durumda kadının evdeki ihtiyaç karşılama besleme – ve ilişkileri güçlendirme şeklindeki ihtiyaç ve hedefleri başarı gereksinmesine dönüşmüştür. Ancak değişikliğin hızı ; kadının üzerindeki destek kaynağı olma ve ilgi gösterme rollerinin yarattığı baskıya uymamaktadır. Taraflar birbirlerinin seçimlerini ve tercih ettikleri yaşam biçimini desteklemedikleri sürece bu durum stres yaratmaktadır.

Özellikle iş ve aile ikilemi her iki taraf için de stres nedenidir. Böyle bir ilişkide her iki tarafında başarmaya ihtiyacı vardır. Bununla birlikte bu amaç için seçtikleri davranış ve yön birbirinden farklıdır. Stres bunların birbirinden tamamen birbirine karşıt olup anlaşmazlık yaratmasından veya geleneksel rollerin geleneksel olmayanlara baskın olmak istemesinden kaynaklanmaktadır. Örneğin, ev düzenine ilişkin kısmi problemleri olan birbirine bağlı ve işleriyle meşgul bir çift için aileye bir bebeğin katılması ile birlikte, asıl rolün kimde olacağı konusunda sorun çıkabilir.

Çocuklar belli başlı bir stres kaynağı olabilirler. Birlikte vakit geçirilmesi ihtiyaç ve arzusu ve çocuğun varlığından hoşlanmanın yanı sıra sağlık problemleri, eğitim, güvenlik ve çocuk yetiştirmenin diğer problemleri anne ve babalar için stres kaynağı olabilir.

Geleneksel birimler de stres yaratabilirler. Taraflardan biri ilişkinin özen gösteren ve destek veren yönüne özellikle ihtiyacı olabilir. Her iki tarafında kendilerini işlerine tam anlamıyla vermeleri gerektiğinden ancak belli zamanlarda kendilerine vakit ayırabiliyor olabilirler. Taraflardan biri için kontrolü çok az olduğundan bu durum stres yaratabilir. Diğer taraf da işteki sorunların tüm aileyi etkilemesinden suçluluk duyarak rahatsız olabilir.

Stres problemlerin nedeni olabileceği gibi sonucu da olabilir. Örneğin stres cinsel problemler doğurabilir. Cinsel problemlerde ilave stres yaratabilirler. Gerçek nedeni belirleyemeden aynı kısır döngü içinde kalabilirsiniz. Evliliklerin kendine göre bir yaşam çizgisi vardır ve sürekli değişiklik yapılması gerekmektedir. Bireyin ihtiyaçları ve ilham kaynakları değişir ancak ilişki aynı kalırsa, durum sonuçta strese nedeni olur. Tarafların bunun farkına varıp, konuşarak kendilerini değişikliklere uydurmaları gerekmektedir.

ilişkiler

• Borç
• Yaşanan yer

gibi faktörlerden de etkilenebilir

Pek çok kimse için enflasyon nedeniyle ödeme güçlerini aşan borçlarından dolayı paraya ilişkin kaygılar ön planda gelmektedir, Bu durum beraberinde sürekli geçimi sağlama kaygısı ve faturaları ödemek için tasarrufların erimesi gibi endişeleri de beraberinde getirir. Ev ve işteki strese ek olarak bu da başlı başına bir stres kaynağıdır Ruhi ve fiziki sağlığı bozabilir.

Yaşadığımız yerin de kaynaklarımızı idaresi anlamında önemli bir etkisi vardır. Kimileri yaşamak için tercihlerini; gürültü, hava kirliliği, yetersiz çevre koşulların mevcut olduğu ve işin veya evin stresini azaltmayan şehir veya şehir merkezine yakın yerlerden yana yaparlar. Diğer taraftan, işe uzak ancak şehrin dışında yaşamayı tercih edenlerin ise işe gidip gelmeleri stres yaratabilir.

Çoğunluğun yaşayacağı yeri seçme şansı yoktur. Sonuçta; işsizlik ve yoksulluğun ortak sorunları olan kötü çevre koşullar, şiddet, hırsızlık ve genel olarak güvensizlik ortamının yarattığı stres faktörleri ile baş etmek zorunda kalırlar.

Duygusal anlamda stresin üstesinden gelebilmek için destekleyici ve kuvvetli bir ilişkiye sahip olmak çok önemlidir. Olumlu bir ilişkinin getirdiği güven bireylere çok zor yaşam olaylarıyla karşılaştıklarında önemli ölçüde destek verir. Evlilik veya uzun süreli ilişki mutluluk ya da mutsuzluk kaynağı olabilir. Sonuçta ilişkiyi nasıl görüyorsak onu yaşarız.

İlişkileriniz düşünün:

• Rolünüzden memnun musunuz ?
• Mutluluğunuz neye bağlı ?
• Sizi özellikle strese sokan şeyler nelerdir ?

Stres Kaynağı Olarak Hastalıklar

Pek çok hastalığın belli sonuçları hatta bazılarının ölümcül olmaları nedeniyle hastalığın başlı başına stres nedeni olmasının sürpriz bir yanı yoktur. Buna rağmen, çok kimse bilgi eksikliği ve öğrenme isteksizliği nedeniyle hastalık konusundaki korkularını abartır. Soru sorulduğunda açıklaması yeterince anlaşılmayabilir.

Giderek ilerleyen bazı kronik hastalıkların sosyal, mali ve kişisel sonuçları da vardır. insanların “Hasta olmaya vaktim yok.” veya “Hasta olma lüksüm yok” dediklerini sıklıkla duyarsınız. Hastalığı planlamadığımız gibi üzerinde düşünmeyi de pek tercih etmeyiz. Birden bire hastalıkla karşı karşıya kaldığımızda da kendimizi bu fikre alıştırmamız zor olur. Hayatımızı tam anlamıyla kontrol etme imkanının mümkün olmadığını, doktorların, ailemizin veya arkadaşlarımızın da bir şekilde bağımlılık yarattığını kavrarız.

Hayatı tehdit eden hastalıklar özellikle bilinmeyenin endişesi ile acı çekme ve güçsüz kalma korkusu fazlasıyla stres yaratır. Bunun yanı sıra, bizim de ölümlü olduğumuz gerçeğinin farkına varmamız; korku, üzüntü, suçluluk, kızgınlık, pişmanlık ve hayal kırıklığı gibi çok çeşitli duyguları bir arada hissetmemize neden olur.

Tatil Planları Stres Unsuru Olabilir mi?

Diğer bir uçta, tatiller de stres potansiyeli sayılabilir. Tatilin ideal olarak rahatlatıcı ve iyileştirici etkisi olması gerekir. Ancak bazen bundan başka her şey olabilir.
Aile olarak birlikte bir şeyler yapma baskısı gerginlik ve münakaşa yaratabilir. Eşiniz ve diğer aile üyelerinle günde 24 saat birlikte olmak tuhaf ve sıkıcı hale gelebilir. Dışarıda yapılan bir tatilde her gün kontrolümüzde olan yiyecek, para, dil vb. gibi unsurların kaybı gerginliğin birikerek patlamasına yol açabilir. Alışık olduğumuz şeyden uzak kalmamız, rahatlatıcı rutinler ve gündelik olarak çevremizde olanlar da strese neden olurlar. Bir kaç hafta sonra bunlara geri dönüş daha da kötü olabilir.

Yaşamdaki Stres Unsurları İle Nasıl Baş Edebiliriz?

Listede bulunan hayat olaylarından hastalık ve yaralanma gibi öngörülemez olanlar üzerinde kontrolümüz yoktur. Diğerleri tatil, kredi almak, daha fazla bedel ödeyerek yeni bir eve geçmek gibi bizim seçimimiz olarak ortaya çıkar. Bireyin bir seferde sınırlı sayıda değişikliği idare edebileceği noktasından yola çıkarak, sıkıntılar birden fazla olayın aynı zamanda gerçekleşmesi ile ortaya çıkar. Bu nedenle ön görebildiğiniz bir olay gerçekleşiyorsa, durumu daha zorlaştırmamak için diğer değişiklikleri aynı zamana denk getirmemekte büyük fayda vardır. Kısa süre içinde fazla sayıda değişiklik uyum sağlamamızı zorlaştırarak stres veya sağlığın bozulmasına neden olurlar.

Tehlikelerin farkında olursak önlem almamız ve engellemeye çalışmamız veya üstesinden gelebilmemiz daha kolay olacaktır, Bununla birlikte pek çok olay belirsizdir.