Konuşmacılar için Sesi Terbiye Etme Yöntemleri
İyi bir konuşmacı kendi sesinin özelliklerine hakim olmalı ve sesini terbiye etme konusunda alıştırmalar yapmalıdır. Unutmayın ki kötü bir ses yoktur, eğitimsiz bir ses vardır. Bu yazımızda konuşmacılar için sesi terbiye etme yöntemlerinden bahsedeceğiz. Keyifli okumalar.
Sesi Terbiye Etme Yöntemleri Nelerdir?
İyi Bir Ses Tonuna Sahip Olmak Zorunda Değilsiniz
Aslında açık, kuvvetli, ahenkli bir ses sahibi olmak, bir konuşma için önemli bir unsurdur. Birçok konuşmacı ve tiyatro sanatçısı vardır ki, sahip oldukları tek şey, böyle güzel bir sestir. Böyle bir ses, söyleyeceği şeylerin değeri az olsa da, sahibine şöhret getirir. Fakat bütün bunlara rağmen iyi bir konuşmacı olmak için güzel bir ses şart değildir.
Güzel ses; rahat söz söylemenin, güzel bir tavrın, konuşma konusunun ve ifade tarzının yarısı kadar bile değerli değildir. Halk üzerinde etkili olmuş pek çok büyük konuşmacının sesleri çok çirkindir. Buna özellikle; gerçek süsten ve sanatlı konuşmadan ziyade değer ve önem verilen İngiltere’de rastlanır. Kısık ve soğuk sesli bir komedyen, çok para kazanabilir. Çirkin sesli oldukları halde yüzlerce kimse, sahnede, halk kürsülerinde şöhretlerinin doruğuna varmışlardır. Eğer sesiniz yaradılıştan kısık ve boğuksa bu, sizin meşhur ve değerli bir konuşmacı olmanıza hiçbir zaman engel değildir.
Etkili konuşma için ses kadar anlatım da önemlidir. İsterseniz etkili konuşmada anlatım teknikleri yazımızı okuyarak bu konuda detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Gırtlaktan Konuşma Yapmayın
Papas kısıklığı denen bir tür ses kısıklığı vardır. Buna çok defa iyi ve doğru konuşma bilmeyen konuşmacılarda rastlanır. Kötü ses çıkardıkları ve seslerini disipline edebilme yöntemini bilmedikleri için sesleri böyle kısılmıştır. Bu; gırtlak adalelerinin içeriden baskısıyla sesi hançerenin alt kısmında sıkıştırmasından ve alçaltmasından meydana gelen bir tür ses boğulması ve kısılmasıdır.
Gırtlak rahat olmalıdır, sıkılmamalıdır. Birçok kimsenin zannettikleri gibi insan gırtlağından konuşmaz. Ses telleri ancak “ham ses” meydana çıkarır. Böyle ses tellerinin titreşimiyle meydana çıkan ham ses; ağız, dil, dudaklar, dişler ve boşluklar aracılığıyla tınlayan bir hale getirilir.
Sesinizi ağzınızın boşluğunda oluşturunuz. Herkes birkaç haftalık deneyimden sonra kendisini bu “Papas kısıklığı” hastalığından kurtarabilir.
Sesinizin Yüksekliğine Dikkat Edin
Bir konuşmacının sesinde en çok aranacak Özellik, sesinin yeterince yüksek olmasıdır. Konuşmanız ne kadar güzel olursa olsun eğer işitilmiyorsa bu sizin için bir başarısızlıktır. Onun için en geride duran dinleyicinize bakarak ve ona işittirerek konuşunuz.
Daima en arka sıradaki adamlara bakarak onlara sesleniniz. Sesinizi kuvvetlendirmek için sik sık beşinci alıştırmayı tekrar ediniz. Ara sıra gerektikçe sesinizi yükseltin. Uzak bir yere gidiniz ve arkadaşlarınızla elli veya yetmiş beş metre mesafeden konuşmayı deneyin. Küçük bir salonda veya bir yönetim kurulu toplantısında yeterli gelen ses, büyük bir yerde gayet zayıf kalır. Binlerce kişi tarafından işitilebilmek için neredeyse bağırarak konuşmak gerekir.
Özellikle değişik gürültülerin konuşmaya karıştığı açık yerlerde konuşmacı ister istemez bağırmak zorundadır. Dikkat etmişsinizdir ki en etkili konuşmacı; kısa ve keskin cümlelerle, çok defa yergilerle, yüksek ve berrak bir sesle kitleye söz söyleyebilendir.
Günlük Konuşmalarınıza da Özen Gösterin
Birçok kimse zaten böyle konuşur. Fakat bazıları da homurdanıyormuş gibi, anlaşılmaz bir tarzda, karışık, nefes almadan veya gırtlaklarını sıkarak konuşurlar. Bütün bir ömür boyunca bu kötü tarzda konuşulmaya alışılmış olsa bile bu durumu düzeltmek mümkündür. Doğru, kesin, rahat, yuvarlak ve açık ahenkli bir konuşma tarzı vardır.
Eğer sesinizi şimdiye kadar ihmal ettiyseniz bütün ömrünüzce kelimelerin ahengine önem vermeden konuştuysanız, bu günden itibaren artık konuşma tarzınıza ve tavrınıza dikkat etmeye ve şimdiye kadar sizde kökleşmiş olan hataları düzeltmeye başlayınız.
Bunun için tabii ki sade bir iki alıştırma yeterli olmayacaktır. Fakat öncelikle sesinize önem vererek konuşmalısınız. Hataları daima göz önünde bulundurmalı ve tekrar etmemeye çalışmalısınız. Sesi düzeltmenin en iyi çaresi, karşılıklı konuşmadır. Kendinize yardımcı olarak eşinizi, kız kardeşinizi veya bir arkadaşınızı seçiniz. Yalnız bu yardımcı her hatanızı görerek, size söyleyecek ve onları düzeltecek kadar tarafsız ve dürüst olmalıdır.
Başka Konuşmacılara Dikkat Edin
Madem ki halka söz söyleyen bir konuşmacı olmak istiyorsunuz, o halde sese ve ses tonundaki değişikliğin etkisine dikkat etmelisiniz. Sesin eksikliklerini ve üstünlüklerini birbirinden ayırt etmeyi öğrenmelisiniz. Şimdiye kadar yapmadığınız bir şeyi bundan sonra ihmal etmemeniz lazım: İnsan sesine önem vermek…
Sesinizi Eğitmek için Başka Konuşmacıları İnceleyin
Söz söylerken kullanılan sesin, sayılamayacak kadar çok olan özellikleri kulağınızdan kaçmasın. Sesteki değişikliği, ifadeyi, anlamı dikkatle dinleyiniz. Öyle seslere rastlayacaksınız ki bazıları ağızdan bir musiki parçası gibi tatlı çıkar, bazıları da genizden bir uğultu gibi gelir. Bazı kimseler kısık, gırtlaktan gelen bir sesle, bazıları da yapışkan, cak cak eden bir sesle konuşurlar. Tatlı, yumuşak, cırtlak, çatlak, kötü, kaba, sesler olduğu gibi kuş cıvıltısı kadar kulağa hoş gelen sesler de vardır.
Etkili konuşmacıları inceleme de sizi konuşmacı olarak geliştirecektir. Etkili konuşma örnekleri içeriğimize göz atarak bu konuda daha detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Başkalarının seslerini incelemek, sizin kendi sesinizin yukarıda saydığım seslerden hangisine daha yakın olduğunu anlamanıza yardımcı olur. Bu sesleri inceleme durumunun ne derece faydalı ve ilgi çekici olduğunu göreceksiniz.
Bu incelemenize tramvayda, trende, otobüste, gezerken, alışveriş ederken, bir yerde beklerken devam edebilirsiniz. Bir ziraatçı bitkileri, bir jeolog dağları nasıl incelerse siz de insan seslerini bu şekilde araştırabilirsiniz.
Aktör ve Aktrislerin Seslerine Dikkat Edin
İyi aktör ve aktrisler; güzel ve doğru konuşmayı meslek haline getirmiş tek sanat grubudur denebilir. Birçok dava vekili, din adamı ve politikacı seslerine gerektiği kadar eğilemedikleri için, alıştıkları gibi kaba, acemi, gelişigüzel konuşurlar.
İyi tiyatrolar; söz ve şarkı söylemeyi öğrenmek isteyenlere ses eğitimi bakımından çok iyi bir okuldur. İyi bir aktörün oynadığı klasik bir eseri seyretmek, bir konuşma sesinin nasıl kullanılacağını öğreten bir derstir; hatta bir dersten daha fazla etkilidir. İyi kullanan biri tarafından söylenildiği zaman her dilin ne kadar güzel ve tatlı aksedeceğini göstermesi bakımından bu, önemli bir noktadır.
Hatta bir tiyatro, not defteri tutmak ve her gördüğünüz aktör ve aktrisin sesindeki değişim ve söyleme tarzını kısaca yazmanız önerilir. Böyle bir not defteri sizi daima sesleri inceden inceye incelemeye ve vardığınız sonuçları belirlemeye yöneltir. “Şunun sesi hoşuma gitti” demek oldukça anlamsızdır. Keskin bir incelemeden geçirildikten sonra sesin niçin ve neden hoşunuza gittiğini anlamanız gerekir, sesi inceleyiniz. Eleştirip başka seslerle karşılaştırınız. Böylelikle yavaş yavaş sesten anlayan bir adam olursunuz ve başkalarının sesini bu şekilde incelemek, kendi sesinizin kusurlarını düzeltmeye de yardım eder.
Uzun ve Derin Nefes Almayı Öğrenin
Konuşmacı olmak sıfatıyla siz hava ile işleyen bir makine sayılırsınız, çünkü sizi harekete geçiren ciğer dediğimiz organ bir körüktür. Bu körük günlük sağlığınız için olduğu gibi söz söyleyebilmeniz için de oldukça önemlidir. Onun için nasıl derin nefes alınacağını öğrenmeniz gerekir. Tıpkı şarkıcılar gibi önce utangaçlıktan ve çekingenlikten uzaklaşarak, sonra da göğüs kafesini doldurarak nefes almayı öğrenmelisiniz. Saf hava kanı temizleyen, posaları yakan, ses tellerini titreşime getiren bir kuvvettir.
Konuşmacı olma sıfatıyla sizin için bu açık havada uzun ve derin nefes alma iki kat önemlidir. Göğsünüzü nefes alırken hiç olmazsa altı santimetre genişletmeye çalışmalısınız.
