İş Yerinde Stresin Temel Kaynakları
İş yerindeki genel stres sebepleri oldukça çeşitlendirilebilir ancak belirgin olan bazı iş stresi nedenlerini sizin için derledik. İş yerinde stres üç genel başlıkta incelenebilir:
- İş yerindeki değişiklikler-olumsuz stres döngüsüne sebep olan yıkıcı olaylar;
- Sağlıksız çalışma ortamı–ofisteki süre giden, temelde yatan ve sistematik sorunlar; veya
- Bireysel tepkiler-iş yerinde normal veya anormal durumlar karşısında endişeli tepkiler verme.
Tipik olarak bireyin yaşadığı olumsuz stres veya toksik endişe birden çok stres kaynağıyla ilişkilendirilebilir. Şimdi çalışma ortamındaki stres nedenlerinin her birini tek tek inceleyelim.
İş Yerinden Kaynaklı Stres Faktörleri
- İş yükündeki değişim. Eğer şirket üretim seviyesi değişmeden iş gücünün büyüklüğünü azaltırsa, çalışanlardan ek görevler üstlenmeleri, eksik personelin yerini dolduracak şekilde verimliliği artırmaları talep edilebilir. Veya şirketin genişletilmesi esnasında çalışanlardan mevcut görevlerinin yani sıra ek sorumluluklar göğüslemeleri istenebilir. Her iki durumda da ekstra çalışma anksiyete ve huzursuzluğa sebep olabilir.
- Ödemelerde değişim. Eğer çalışanın maaşında kesinti yapılırsa (veya faydalandığı imkanlar azaltılırsa) bu durum büyük ihtimalle bütçe konusunda endişeye sebep olacaktır. Ancak maaşın artması bile, eğer çalışanları artan vergi ödemesine sevk edecekse ya da maaş artırımını hak edebilmeleri için daha yüksek seviyede çalışmaları gerektiği hissine neden olacaksa, kimi zaman endişeye sebep olur.
- İş, görev veya ekip değişikliği. Yeni bir iş yerinde çalışmanın ilk dönemleri genellikle stresli olur. Çalışan yeni yetenekler kazanıp uygulamalar yapmakla yetinemez, yeni ofisi veya ekibiyle de iyi ilişkiler geliştirmelidir. Tüm bunlar, yeni çalışanların en iyi kapasitede çalışmalarını engelleyecek şekilde toksik strese neden olabilen ekstra enerji ve dikkat gerektirir.
- İş güvenliğinde değişim. Yaşadığımız ileri teknoloji devrimi çağında büyük şirket küçülmeleri (sıklıkla en çok orta kademe yönetimi vuran), beklenen hızlı ciro devri ve hızla büyüyen küresel pazarlar, kişide işini kaybetme endişesini sürekli hale getirmektedir. Çalışma ortamları, eğer çalışanlar özellikle aşağıdaki durumlarla başa çıkmak durumundaysa, stresli olabilir.
- Fazla iş yükü. Şirketler küçüldüğünde veya yetenekli çalışanlar bulmakta zorlandığında yöneticiler sıklıkla mevcut çalışanlarından işlerini artırarak zaman ve iş gücü farkın yeniden düzenlemelerini bekleyebilir. Fazla iş yükü sıklıkla zaten zorlanan ekibe daha fazla stres ve gerginlik yükler.
- İş bağımlısı ofis kültürü. Gerilimin yüksek olduğu bazı kuruluşlarda, ihtiyaca bakılmaksızın bir kültür olarak çalışanlardan uzun saatler ve hafta sonları çalışmaları istenir. Bu kültür, yoğun rekabet ve yorgun çalışanlarla kendini gösterir.
- Zor yöneticiler. Bazı yöneticilerin liderlik tarzı altlarındaki kişilerin profesyonel ihtiyaçlarını karşılamakta yetersiz kalır. Örneğin, bazı yöneticiler ekiplerini zorlayarak üretkenliği artıracaklarını düşünür, ancak çoğu zaman bunun tersi yaşanır; öyle ki korku ve endişe hissi yaratmak üretkenliği olumsuz anlamda etkiler. Zor bir yönetici çatışma şirket değiştirmenin temel nedenidir.
- Olumsuz çalışma arkadaşları. Eğer ofiste güvensizlik ve ihtilaf varsa orada çalışan herkesin stres seviyesi yükselir. Bunun nedenleri; kişilik çatışması, dengesiz görev dağılımı, uygunsuz veya kaba davranışlar vb. olabilir, ancak olumsuz etkileri aynıdır.
Çalışandan Kaynaklı Stres Faktörleri
Bazı iş yerleri iş stresi ve endişe gibi olumsuz bireysel tepkileri teşvik edebilir. Örneğin:
- Başarısızlık korkusu. Eğer çalışma ortamında ekip oluşturma ve pekiştirme yerine yarış ve rekabet varsa, bu durum dışarıdan gelen eleştirel mesajları kişinin kendisinden şüphe duymasına dönüştürür ve kaybetme korkusunu artırarak olumsuz düşünmeye neden olur.
- Öz güvenin azalması. Kaybetme korkusuyla çok yakından bağlantılı olan öz güvenin azalması olumsuz düşüncenin kontrolü ele alması ve olumlu mesajları bloke edip değiştirmesiyle ortaya çıkar. “Yapamam” tutumu bunun sonucudur.
- Güven kaybı. Eğer yönetim bağlılık ve adanma gibi olumlu değerler iddiasında olup da daha sonra işten çıkarma ve küçülme gibi bu değerlerle çelişen adımlar atarsa, içten pazarlıklı yaklaşımlar iş ortamını ele geçirir.
- Meslektaş topluluğunun eksikliği. Birçok insan ofisteki bölmelerinde kendilerini unutulmuş, bağlantısı kopmuş gibi hisseder. Bu tecrit hissi serbest çalışanlar için gerçekten bir sorun olmakla birlikte, toplantı yerlerinde bir araya gelmek yerine bilgisayar ağlarıyla bağlantı kuran firmalar için de büyüyen bir sıkıntıdır.
- Tükenme. Tükenme benzersiz bir stres türüdür. Çalışma hastalığı kültürü ve toksik stres karışımının ciddi bir sonucudur. Eğer işinize takılıp kalıp, onda bir gelecek göremezseniz tükenme hissi yaşayabilirsiniz. Stres seviyenizin yükselmesi ile rutin görevleri yerine getiremez, yorgun, hassas, aşırı duyarlı olursunuz. Samimiyetle söylemek gerekirse boş verin!
