İş Yerinde Stresi Oluşturan Faktörler Nelerdir?
Günümüzün zorlaşan hayat koşullarında ihtiyaçlarımızı karşılamak için çoğumuz bir işte çalışmak durumundayız. Yoğun çalışma hayatı ve yaptığımız işin risk faktörlerine göre iş yerinde stres yaşama düzeylerimiz değişse bile iş hayatının stresini hepimiz bir şekilde yaşıyoruz. Peki iş yerinde stresi oluşturan etmenler neler? Bu yazımızda size bu etmenlerden bazılarından bahsedeceğiz. Keyifli okumalar…
İş Stresini Anlamak
Meslek olarak yaptığımız işin hem zaman hem de verdiğimiz önem anlamında hayatımızda çok büyük rolü vardır. Birisiyle ilk tanıştığımızda öncelikle, ne işle meşgul olduklarını sorarız. İnsanları yaptıkları işe göre belli statülerde değerlendirmek gibi bir eğilimimiz vardır. Yaptığımız iş ana öz güven kaynağımızdır. İşimiz vasıtasıyla insanlar tanır, arkadaşlıklar edinir ve bağlantılar kurarak, geliştiririz. Ayrıca kendimizin ve ailemizin geçimini sağladığımız kaynak işimizdir. Tüm bu nedenlerden dolayı işin pek çok kimse için iş aynı zamanda büyük ölçüde tatmin ve (meydan okuma) sınırları zorlama kaynağıdır.
Buna rağmen potansiyel olarak bazı zararlı unsurları da barındırıyor olabilir. Şimdiye kadar işinizi zaten stresli olarak tanımış olabilirsiniz. Günün sonunda bu stresin nedenlerini de belirlemiş olacaksınız. Bazı işler diğerlerine göre daha fazla stres yaratabilirler.
Mesleklere Göre Stres Oranları
- Madencilik 8.3
- Polislik 7.7
- Gazetecilik 7.5
- Reklamcılık 7.3
- Dişçilik 7.3
- Öğretmenlik 6.2
- Çiftçilik 4.8
- Mühendislik 4.3
Profesör Cooper ve altı bağımsız stres araştırmacısı meslekleri on üzerinden değerlendirmiştir. Her sonuç ortalamayı ifade eder. Bu stres tablosundan yola çıkarak daha geniş mesleki kategorilerle karşılaştırma yapabilirsiniz. Örneğin üniforma gerektiren işler yüksek ortalamaya sahiptirler. Buna rağmen polislik birinci sıradaki madencilikten sonra gelir. Tersine, çiftçilik, çevre korumacılığı gibi doğa (çevre) ile ilgili mesleklerin oranları daha düşüktür. Keza biyologluk ve bilgisayar programcılığı gibi teknik mesleklerin de oranı aynı şekilde düşüktür.
Ancak bu oranlar yanlış yönlendirme yapabilirler. Sadece anlık resmi veriyor olabilirler. İşler değiştikçe işle ilgili stres faktörleri ve baskılar da değişebilir. Son araştırmalarda , eğitimin meslek grubu olarak en fazla stres yaratma potansiyeli ile ilk sıradaki madenciliğin yerini aldığı görülmektedir.
Hem iş hayatınızda hem de özel hayatınızda stresli durumları yönetebilmek size her zaman fayda sağlayacaktır. Eğer stres yönetimi konusunda kendinizi geliştirmek istiyorsanız stres yönetimi eğitimi içeriğimize https://www.sayginnlp.com/stres-yonetimi-egitimi/ sayfasını ziyaret ederek ulaşabilirsiniz.
Ayrıca stresin sadece bu gruplara has olduğunu düşünmek de yanlıştır. Bazı öğretmenler ve madenciler işlerinin stresli olmadığını düşündükleri halde çiftçiler işlerinin stresli olduğunu düşünebilirler. Stres çalışanın statüsüne bağlı olmadığı gibi sadece işe ilişkin de değildir. Herkes stres tecrübesini yaşayabilir.
Aşağıda şekilde sınıflandırılacak ortak iş yeri stres nedenleri vardır.
- İşe ilişkin faktörler
- Organizasyonun rolü
- İşteki ilişkiler
- Kariyer geliştirme
- Organizasyonun değişimi
İşe İlişkin Stres Faktörleri
İş yaşamında stresi anlayabilmek için öncelikle işin kendisine bağlı olan faktörleri de göz önünde bulundurmak gerekir.
- Çevre
- Seyahat
- Teknoloji
- Baskı
Çevrenin İş Stresi Üzerindeki Etkisi
Çalıştığımız çevre performansımızı büyük ölçüde etkiler. Buna rağmen bu unsura gereken önem verilmeyebilir. “Kötü çalışma koşulları” ifadesi; iş ve iş çevresinin doğrudan karşılaştığı ağır endüstri şartlarını, tehlikeli durumları, fiziksel güç gerektiren dış aktiviteleri çağrıştırır. Masa başı idari işlerde “kötü çalışma koşulları” ndan genel olarak söz edilmez.
Buna rağmen günlük çalışma ortamında stres yaratan pek çok unsur bulunur. Masanızı derli toplu ve düzenli tutarak kendinizi organize bir insan olarak kabul edebilirsiniz. Ancak etrafınıza baktığınızda dağınıklık ve düzensizlik içinde sizin masanızın bir ada halinde olduğunu fark edebilirsiniz. Zaman içinde de bu çevreye alışırsınız.
Ancak çevreniz sizin çalışma şeklinize uymadığında ruh halinizi ve genel durumunuzu etkilemeye başlar.
Stresinin nedeni belirleyemeyen bir yönetici, ofisinin koyu rengini değiştirmeye karar verebilir. Bunun yanı sıra duvarlarına astırdığı tabloların yarattığı değişiklik inanılmaz boyutlarda olabilir. Sıkıcı, tekdüze ve koyu renk bir oda yerine gün boyunca ondan talep edilenlere cevap verebilmek için daha rahat ve parlak bir ortam tercih edebilir.
İş yerindeki stresinizi anlayabilmek için öncelikle stresi tanımalısınız. Eğer isterseniz stres belirtileri yazımızı okuyabilir ve iş hayatındaki stresi yönetebilmek için onu tanıyarak işe başlayabilirsiniz.
Unutmayın ki rolümüz de çalışma ortamımızı büyük ölçüde etkiler. Patronun gözünde mükafat olarak algılanan ayrı oda ortamına alınan yönetici için bu sessiz ortam hücre cezası gibi gelebilir. Yönetici açık çalışma ortamının gürültüsü içinde meslektaşları ile fikir paylaşma ve destek yaratma imkanından yoksun kalabilir. Ortam role uyabilir ama bireye uymayabilir.
Aşağıdaki örnek rol değişikliğinin bir yönetici üzerinde yarattığı değişiklikleri ve olası yeni iş stresi kaynaklarını göstermektedir
- Yeni rol (görev) – insan yönetimi
- Açık kapı politikası – Geç vakte kadar çalışma
- Rapor yazma – Eve geç gitme
- Eşle çatışma – Desteksiz kalma – Baskı
- Eve iş götürme – Sürekli çalışma
- Uyuyamama – Yoğunlaşma güçlüğü
- Artan talepler – Çalışanlara anlaşmazlık
- Hedeflere ulaşamama – Başarısızlık
- Depresyon – Hastalık
Bir yönetici ancak hastalık aşamasına geldikten sonra işinin kendi üzerinde ne kadar baskı yarattığını ve gerekli değişiklikleri yapması gerektiğinin farkına varabilir. Kendisi için yaratabileceği değişiklik iş saatleri içinde başkaları tarafından rahatsız edilmeyeceği bir zaman aralığı ve yer yaratmak kadar basit bir çözümken bunu atlamış olabilir. Bu durum; rolünüzün gereklerini ve kendi ihtiyaçlarınız dikkate alarak, çevreniz etkileyerek sonuçta stresin üstesinden nasıl gelebileceğinizi izah etmektedir.
İş yerinde stresi belki tamamen engelleyemeyiz ancak stresi tanıyarak iş stresini yönetmeyi öğrenebiliriz. İsterseniz iş stresi ile başa çıkabilmek yazımıza göz atabilir ve iş yerinde stres yönetimi ile ilgili daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz.
İş Yerinde Stres Unsuru Olarak Seyahat
Stres unsuru olarak seyahati iki kategoride değerlendirebiliriz: işe gelip giderken yaptığımız seyahat “şehir içi ulaşım” ile iş için yaptığımız seyahatler.
Neden ne olursa olsun, sık yapılan şehir içi ulaşım; gecikmeler ve yaşanan çeşitli zorluklardan dolayı stres nedeni olurlar. Araba kullanmanın kendine has problemleri vardır. Şöyleki;
- Trafik
- Hava
- Yol şartları
- Sürüş (Kontrol)
- Kaybolma endişesi
- Araba ile ilgili sorunlar
- Titreşim
- Yorgunluk
Toplu taşıma genel olarak daha az stresli olmakla birlikte, kendine göre başka streslere neden olabilir. Tren seferiniz gecikir, uçağınız zamanında kalkmazsa kızgınlık, bıkkınlık ve endişe yaşamanız normaldir.
Tüm bunlar;
- Durum hakkında kontrol
- Gecikme nedeni konusunda açıklık
- Nasıl çözüleceğini anlama
- Sizi gideceğiniz yerde bekleyenlerle iletişim
- Kuramama nedenlerinden kaynaklanır.
Seyahat, bazıları için hoş bir fırsat olarak değerlendirilebilir. Masaya bağlı çalışan insanlar için yeni yerler görmek ve yeni insanlarla tanışmak heyecanı ile görevli olarak bir yerlere uçmak fevkalade cazip gelebilir. Bununla birlikte, bilinmeyen uzak yerlere yalnız başına seyahat etmek ve kısa sürede oradaki kültür farklılıklarına uyum sağlamak zorunluluğu stres faktörü haline gelebilir.