Hafıza Geliştirme Teknikleri

1993 yılının ağustos ayında Londra’da yapılan 2. Dünya Bellek Şampiyonası’nın birincisi, 2 dakikalık aralıklarla sunulan 100 sayıyı ezberlemiş ve yarım saat içinde 1002 adet çift sayı üretebimiştir. Ayrıca, bir saat içinde 8 deste oyun kağıdının sırasını ezberlemiş ve hatasız olarak hatırlayabilmiştir.

Yarışmanın ikincisi, 100 kişinin ismini 15 dk içinde öğrenerek doğru bir şekilde sıralayabilmiştir.
Şampiyonaya katılan diğer bir yarışmacı ise Blackpool’daki otellere ait 15.000 telefon numarasını ezbere söylemiştir. Rajan Srinivasan Mahadevan, 2,5 saat içinde 31.811 sayı hatırlayarak Guiness Rekorlar Kitabına girmeyi başarmıştır. Rajan’ın bellek performansı üzerinde Thompson ve arkadaşları tarafından yapılan çalışmalar, onun sayı dizisi uzamı, harf uzamı, ve uzun listeleri hatırlamayı içeren bir çok bellek görevinde normal deneklerden oldukça üstün olduğunu göstermiştir. Rajan’ın babası, profesör Thompson’a gönderdiği mektupta oğullarının üstün bellek performansını, ilk kez kızlarının doğum günü için verdikleri küçük bir partide fark ettiklerini yazmıştır. O zaman 5 yaş 9 aylık olan Rajan, parti bittikten sonra partiye gelen 20 aracın plakasını ve bunların kimlere ait olduğunu hatırlayabilmiştir.

Luria’nın (1968) “Bir Mnemonnistin Zihni” adlı kitabında, yaşamını ve başarılarını anlattığı meşhur deneği Shereshevskii, 100’lük bir sayı matrisini, sağdan sola, soldan sağa ve yukarıdan aşağıya ezberleyebilmektedir. Shereshevskii, en küçükleri de dahil olmak üzere hiçbir ayrıntıyı unutmamakta ve her şeyi hatırlayabilmektedir.

Ericsson, Chase ve Faloon (1980), bellek yeteneğinin nasıl kazanıldığını analiz ettikleri bir çalışmada, üniversite öğrencisi olan bir koşucuya, sayıları çeşitli yarışmaların bitiş süresi olarak kodlamayı öğretmişlerdir. Örneğin 3492 şeklindeki bir diziyi denek, bir yarışın “3 dakika 49 nokta 2sn.” olan bitiş süresi olarak ezberlemiştir. İlerleyen eğitim aşamalarında denek, bitiş sürelerini yaş ve tarih bilgisi ile desteklemeyi öğretmiştir. Eğitimin başlangıcında denek, kendisine gösterilen sayı dizilerinin 6 veya 7’sini hatırlarken, eğitimin sonlarına doğru en az 79’unu doğru olarak hatırlayabilir hale gelmiştir.

Öğrenilen şeylerin kalıcılığı, büyük ölçüde hafızamızla yakından ilişkilidir. Hafıza ve öğrenme, birbirlerini tamamlayan süreçlerdir. Hafıza açısından bilgilerin kalıcılığı, daha önce söylediğimiz gibi, kodlama, depolama ve geri getirme olmak üzere üç aşamalı bir süreci gerektirir.

Bilginin hafızanızda kalıcı hale gelebilmesi için sembolleştirilmesine ihtiyaç vardır. Sembolleştirme safhasında, bilgileri kodlanıp hafızaya kaydedilirler.

Sembolleştirme safhasında, bilgileri zihinsel imgelere dönüştürmek, hayalimizde canlandırmak ve onlara birer anlam yüklemek etkili olmaktadır. Esasen hafızamız üç temel ilkeye göre çalışmaktadır.

1. İlişkilendirme
2. Hayal gücü
3. Düzen ve yapı

Bu üç unsur, aralarındaki güçlü sembolik ve zihinsel imgelerin bağlantıları yoluyla birleştirilebilirse öğrendiklerimizi hafızamızda tutma işlemi daha sağlam bir yapıya bürünmekte…

Hafıza geliştirme teknikleri çalışmalarının merkezinde bellek geliştirme çalışmaları yer alır. Bizler çoğunlukla, bir işi yaparken, onunla ilgili teknik ve araçları öğrenmeden yapıyoruz. Beynimizin muhteşem bir sistem; ancak onu etkin bir şekilde kullanmayı, geliştirmeyi tam olarak bilemiyoruz. Halbuki beynimiz öylesine bir sistemdir ki, mevcut potansiyelinin 1-2 derece fazlasını bile artırarak kullansak hayatımızda olur.

Belki bir gecede süper beyin olamayız ama bu işe inanıp hedef belirlersek; plan yaparsak ve azimle beyin ve hafıza teknikleri geliştirme sürecine katılırsak, inanın süper bir hafızaya sahip olmamamız için çok fazla neden yok!

Bu işin sırrı, inanmak, çalışmak, düzenli uygulamak; bol pratik yapmak…

Bunun için tüm gününüzü bu işe ayırmanıza da gerek yok! Günde en az 10 dakika (ama her gün) pratik yapmak bile hafızanızı geliştirecektir. Beyin, 21 günü sever. 21 gün boyunca günde 15-20 dakika kadar yapacağınız hafıza pratikleri, size süper bir beyin için yardımcı olacaktır.

Hüner; orta yolu bulmaktır. Hafıza geliştirme teknikleri çalışmalarında da, ne sizi bıktıracak kadar uzun sürede kendinizi yorun, ne de size tavsiye edilen minimum sürelerden aşağı düşün. Eskilerin dediği gibi “ifrat- tefrit” arasındaki dengeyi kurarak, hafıza tekniklerini hayatınızın bir parçası haline getirin.