Empatik Dinleme Becerileri ve Empatik İletişim

Empati kurabilme yeteneği kurduğumuz iletişimlerin kalitesinde yüksek oranda öneme sahiptir. Gelin ilk olarak gerçek hayattan uyarlanmış bir örnekle Empatik Dinleme Becerileri ve Empatik İletişim konularından bahsetmek yararlı olabilir. Ast koşa koşa üstünün odasına gelir. Heyecandan ve aceleden kapıyı çalmadan odaya girerek isteğini anlatmaya başlar. Üst sert bir ifadeyle, “Niye kapıyı çalmadan içeriye giriyorsun? Gömüyor musun, telefonla konuşuyorum, çık ve daha sonra gel! Bir daha geldiğinde de kapıyı çalmayı ve tekmil vermeyi unutma!” der ve astı odadan çıkarır.

Dışarıya çıkarılan ast, üstüne, tatilde voleybol oynarken yere düşen ve başını taşa vurarak baygınlık geçiren arkadaşının durumunu anlatmak istemektedir. Her ne kadar astın yaptığı kurumsal kurallara uygun değilse de, üstünden saygı ve anlayış görmemesi de o oranda uygun değildir. Üst astıyla kuracağı iletişimle hem problemi çözüme kavuşturmalı, hem de eğiticilik görevini yerine getirmelidir.

Empatik dinleme ve iletişim konusunda kendinizi geliştirmek isterseniz https://www.sayginnlp.com/en-yaygin-iletisim-engelleri-uzerine-ornekler/ yazımızı okuyabilir ve iletişim engelleri ile ilgili detaylı bilgi alabilirsiniz.

Bireyler arası ilişkileri olumlu ya da olumsuz olarak etkileyen üç etmen üzerinde durulabilir. Bunlardan birincisi, bireyin başkalarıyla olan iletişiminde SAYGI kesine yer vermesi ve onları kendilerine özgü nitelikleriyle kabul edebilmesidir. İkincisi, bireyin karşısındaki bireyi mümkün olduğu kadar EMPATIK bir anlayışla dinlemesidir. Üçüncüsü ise bireyin içi-dışı ve özü-sözü bir olmasını ifade eden BAĞDAŞIM ilkesidir. “Empati, bir insanın, kendisini karşısındaki insanın yerine koyarak onun duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlaması seklinde tanımlanabilir.”

Carl Rogers’ın 70’li yıllarda ulaştığı empatik anlayış, bugün çoğunluğun üzerinde uzlaştığı bir tanıma dönüşmüştür. Katı bir nitelik taşımayan söz konusu tanım, genel çizgileriyle şöyledir:

“Bir kişinin kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak olaylara onun bakış açısıyla bakması, o kişinin duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlaması, hissetmesi ve bu durumun ona iletilmesi sürecine empati adı verilir.”

Empatik dinlemenin en temel özelliği, bireyin kendi objektifliğini yitirmeden, olayları, karşısındaki bireyin içinde bulunduğu durumu ve onun görüş açısını dikkate alarak dinlemesidir. Bu arada onu eleştirmek ve yargılamaktan kaçınılması önerilir. Bireyleri en çok tedirgin eden şeylerden biri, başkalar tarafından eleştirilmektir. Empatik dinleme becerisi konusunda kendisini geliştiren birey karşısındakini ne över, ne yargılar, ne de suçlar.. Sadece onu anlamaya çalışır. Bu anlayış insanların birbirlerine yaklaşmasına ve aralarında gerçeğe dayanan sevginin gelişmesine yol açar.

Empatik İletişimin Öğeleri

Bireyin karşısındaki bireyle empatik iletişim kurabilmesi için gerekli olan öğeleri şöyle sıralayabiliriz:

Empati kuracak kişi, kendisini karşısındakinin yerine koymalı, olaylara onun bakış açısıyla bakmalıdır. Her insan dünyaya kendine özgü bir nazarla bakar. Eğer bir insani anlamak istiyorsak, dünyaya onun bakış tarzıyla bakmalı, olayları onun gibi algılamaya ve yaşamaya çalışmalıyız. Empatik iletişim kurmaya çalıştığımız kişinin rolüne kısa bir süre için geçmeli, “sanki o kişiymişcesine” düşünmeye ve hissetmeye çalışmalı, sonra tekrar kendi yerimize geçmeliyiz. Yani, kısa bir süre karşımızdaki kişinin yerine geçmeliyiz. Üst aceleyle içeriye giren astıyla empatik bir iletişim kursaydı, “Astımı bu kadar telaşa düşüren bir olay olmalı” diye düşünür.

Hemen telefonunu kibarca özür dileyerek kapatır ve astına sebebini sorardı. Olayı dinler, çözümler ve sonra Herhalde ben de herhangi bir arkadaşımı o durumda görseydim aynı telaş ve korkuyu yaşardım!” diye düşünürdü. Üst “sanki o kişiymişçesine” düşünmeden tekrar kendi yerine geçer ve astını görüşmek için yanına çağırırdı.

Etkili iletişim kurabilmek empati becerisi konusunda kendimizi geliştirmekten geçiyor. İletişim konusunda kendinizi geliştirmek isterseniz https://www.sayginnlp.com/iletisim-becerileri/ içeriğimize göz atabilir ve bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Empati kurmuş sayılmamız için, karşımızdaki kişinin duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlamamız gerekir. Garip gelebilir; fakat çoğumuz iletişimin insandan insana bilgi aktarımıyla ilgili olduğunu genellikle unuturuz. Mesaj alan ve veren bireylerin farklı insanlar olduğu, bu insanların farklı ihtiyaçları, ilgi alanları, amaçları ve hayata farklı bakış açılarının olduğu unutulmamalıdır. Eğer üst, astının davranışlarını kendisini onun yerine koyarak anlamaya çalışsaydı, “Onu çok iyi anlıyorum ama bu kadar da telaş olmaz ki!… Yaptığı affedilir gibi değil!” diye düşünseydi, konuyu yanlış anlayacağından, empatik iletişim de kurulmamış olacaktır.

Empati tanımındaki son öge ise empati kuran kişinin zihninde oluşan empatik anlayışın, karşıdaki kişiye iletilmesi (feed-back) davranışıdır. Karşımızdaki kişinin duygularını ve düşüncelerini tam olarak anlasak bile, eğer anladığımızı ona ifade edemiyorsak, empati kurma sürecini tamamlamış sayılmayız.

Yukarıda vermiş olduğumuz empatik iletişim örneği açısından değerlendirecek olursak birinci ögenin sonunda doğru empatik iletişim kuran üstün, görevini yerine getirdikten sonra astını yanına çağırması gerektiğini belirtmiştik. Üst, astının davranışlarının doğru olarak anladığımı ifade ettikten sonra, “Duygularının baskısı altında kalırsan hareketlerini kontrol edemezsin, bu da seni yanlış davranışlara götürür. Arkadaşın için duyduğun telaş güzel; fakat odaya girişin ve olayı anlatışın yanlış. Heyecan anında duygularını şöyle şöyle -bireyden bireye değişir- kontrol etmelisin” diyerek açıklamada bulunması gerekirdi.

Empatik iletişimde hem verici, hem de alıcı empatik davranışlar göstermelidir. Diğer bir ifadeyle, “İki birim (ast üst) arasındaki duygu ve düşüncelerin doğru anlamlandırılması, hissedilmesi ve iletilmesini empatik iletişim” olarak ifade edebiliriz.