Dürtüsellik Nedir?
Dürtüsellik genel olarak bireyin davranışlarını kontrol edebilmesinde sorun olmasıdır.
Bu kişiler bir şey yapmadan önce olası sonuçları düşünmeden hareket ederler. Acelecilik, istekleri erteleyememe, söz kesme, düşündüğünü hemen yapma, aklına geleni geldiği anda söyleme, sırasını beklemekte güçlük çekme gibi belirtiler kendini gösterir.
Anne baba ve öğretmenlerin dürtüselliği tanımlamaları:
Anne Babalar
“Bu çocuğun freni yok.”
“ 10 yaşına geldi hala söz kesmemeyi öğrenemedi.”
“ Düşünmeden hareket eder.”
“Sabırsızdır, istekleri hemen olsun ister.”
Öğretmenler
“Asla sıra bekleyemez.”
“ Daha soruyu tamamlamadan cevabını vermeye kalkıyor.”
“Aklına geleni hemen yapıyor.”
“Birçok kez ceza almasına karşın aynı davranışları tekrar yapıyor.”
Dürtüsellik Yaşamı Nasıl Etkiler?
Dürtüsellik için tanımlanan 3 temel belirti vardır. Aşağıdaki 3 belirti ve bunların yaşamda sebep olduğu problemlerden bazı örnekler verilmiştir. Bir belirtinin var olduğunu kabul etmek için örneklerin tümünün gözlemleniyor olması gerekmez, birkaç tanesinin varlığı yeterlidir.
Dürtüsellik Belirtileri
- Sorulan soru tamamlanmadan cevap verir.
Sınıfta sorulara ilk cevap veren kişi olmak ister.
Parmak kaldırmadan sorulara yanıt verir.
Başkaları cümlesini bitirmeden söze girer.
Yönerge tamamlamadan söze girişir.
Ne yapması gerektiğini iyice anlamadan işe girişir.
Soruyu sonuna kadar okumadan cevaplar.
Aklına geleni söyler.
Patavatsızca konuştuğu için kırıcı, saygısız bir kişi olarak değerlendirilir.
Düşünmeden konuşur. - Sırasını beklemekte güçlük çeker.
Grup etkinliklerinde, oyunlarda sırasını bekleyemez.
Sıra beklemesi gereken etkinlik yada oyunlardan hoşlanmaz.
Sırasını bekleyemediği için oyunlardan atılır ya da oyunlara alınmaz.
Kolayca sabırsızlanır.
İstekleri hemen olsun ister, bekleyemez. - Başkalarının sözünü keser ya da oyunlarında araya girer.
Konuşmalarda söz keser.
Konuşmanın bitmesi için beklemesi istenirse öfkelenir, bekleyemez.
Beklerken söyleyeceğini unutur.
Dürtüsellik ile ilgili daha detaylı bilgi edinmek isterseniz DEHB Belirtileri yazımızı okuyabilirsiniz.
Dikkatin dağılmasına engel olan fren sistemi aynı zamanda davranışlarımızı kontrol etmemizi sağlayan sistemdir. Bu sistem aklımıza bir şey yapmak geldiğinde bunu yapıp yapmamaya karar veremeden önce durup düşünmemizi sağlar. Hiperaktivite ve dürtüsellik belirtileri olan kişilerde de asıl sorun fren sisteminin çalışmıyor olmasıdır. Bu kişiler akıllarına gelen şeyi hemen yaparlar, ancak yaptıktan sonra uygun olup olmadığını görebilirler.
Davranış bulundukları ortam ve sonuçlarına göre düzenlemekte ve yönlendirmekte zorluk çekerler. Çünkü tüm bunları yapabilmek için onlara “dur” diyen sistemde sorun vardır.
Aslında ne yapmaları yada yapmamaları gerektiğini bilirler ama o bildikleri şeyi uygulayamazlar. Bir kuralı biliyorlardır, sorarsanız uygun bir biçimde açıklayabilirler ama düşünmeden hareket ettikleri için o kuralı yine bozabilirler. Bu durum gerek anne baba gerekse öğretmeni daha çok öfkelendirir.
Dürtüsellik Nedir? başlıklı yazımızda sizleri dürtüsellik ve dürtüsellik belirtileri hakkında bilgilendirmeye çalıştık. DEHB ile ilgili daha detaylı bilgi almak ve ek destek programlarından yararlanmak isterseniz DEHB Eğitimi başlıklı yazımızı okuyabilir ve ön görüşme için uzmanlarımıza ulaşabilirsiniz.
