İyi Bir Telaffuza Sahip Olmak için Neler Yapılmalı?
Telaffuzun geliştirilmesi gerek günlük hayatta gerek iş hayatında bize fazlasıyla avantaj sağlayacaktır. Dilin iyi kullanılması ve etkili konuşmalar yapabilmek için iyi bir telaffuza sahip olmak son derece önemlidir. Bu yazımızda iyi bir telaffuza sahip olmak için yapılması gerekenlerden bahsedeceğiz. Keyifli okumalar.
Nasıl Daha İyi Bir Telaffuza Sahip Olunur?
Açık, Net ve Anlaşılır Konuşmak için Çok Çalışarak
Düzgün ve doğru bir telaffuz, konuşmanın etkisi sayılır. Bu; dudakların, dişlerin, dilin konuşurken aynı derece-de iyi kullanılması, hepsinin görevlerini yapması demektir. Birçok kimse, hatta bunların arasında ilim adamları bile, son derece kayıtsız, gelişigüzel konuşurlar. Kelimeleri gereksiz yere uzatırlar. Ünlü harflere önem vermeyerek birbiri ardı sıra ünsüz harfleri söylerler; adeta stenografi? diliyle konuşuyorlarmış gibi…
Diksiyon eğitimlerinin daha iyi bir telaffuza sahip olmak da dahil çok sayıda farklı kazanımı vardır. Diksiyon eğitimi kazanımları yazımızı okuyarak bu konuda daha çok bilgiye ulaşabilirsiniz.
Böyle kötü bir telaffuz günlük hayatımızdaki karşılıklı konuşmalarda bile bir hata sayılırken nasıl olur da halka yönelik bir konuşmada affedilebilir? Bu hiçbir zaman konuşmacının kendisine özgü bir özellik diye affedilemez.
Bu, her zaman ve her yerde bir hatadır. Tıpkı bir dil bilgisi hatası gibi konuşmacının yeterli derecede eğitimli olmadığını anlatan bir eksikliktir. Doğru bir telaffuz; konuşmacının titizliği, kibarlığı ve iyi huyu, kısacası çok iyi eğitim görmüş, aydın bir kimsenin bütün iyi özellikleri gibi aynı derecede önemli sayılmaya değer.
Vahşilerin dilleri hemen hemen bir homurtu, bir uğultu gibi gırtlaktan gelen seslerdir. Telaffuzları ham ve kabadır. Okumamış, cahil bir takım kimselerin telaffuzu da aşağı yukarı buna yakındır. Kullandıkları aletleri, evleri, elbiseleri gibi dilleri de kaba, sünepe, beceriksizdir. Okumuş bir adamın konuşması homurtu ve gurultudan ibaret olan gırtlak sesleri değildir.
Aydın bir adamın dili açık ve anlaşılırdır, birçok ışık ve gölgelerle doludur, anlamından ve ifadeden başka iniş ve çıkışları vardır, sesli-sessiz harflere ayrı ayrı ve tam bir önem verilir. Kısacası gerçek bir alıştırma, zannedildiğinden çok daha önemlidir. Yükselmiş kimselerden birçoğu bu konumlarını, kendi fikirlerine olduğu kadar dili iyi telaffuz etmelerine de borçludurlar.
Doğru Telaffuzu Öğrenene Kadar Yavaş Konuşarak
İyi telaffuzu öğrenmeden önce hiç kimse hızlı konuşmamalıdır, Konuşmada hızlılık; açık konuşmak ve iyi telaffuz etmek kadar gerekli değildir. Eğer arkadaşınız size iyi telaffuz etmediğinizi söylerse artık ondan sonra sürekli hatanızı düşünerek konuşmayı öğrenmelisiniz. Bu hatanızı unutarak hemen bir karşılıklı konuşmaya dalmayınız. Hızlı konuşmayınız, daima kendinizi tutunuz. Dudaklarınız, dişleriniz, diliniz görevlerini büyük bir dikkat ve ciddiyetle yapmaya başladıktan sonra artık çabuk konuşabilirsiniz.
Telaffuzu Geliştirmek için Yapılması Gerekenler
Konuşma Tarzınıza Dikkat Ederek
Konuştuğunuz zaman dudaklarınızın ve dilinizin hareketleri işleyişlerine dikkat ediniz. Belki de şimdiye kadar bunu hiç düşünmediniz. Mesela “Mezopotamya” kelimesini söyleyiniz ve bunu söylerken bütün dikkatinizi dil dudaklarınızın hareketlerine toplayınız. Göreceksiniz ki bir kelime için on bir farklı hareket gerekiyor. Bunlardan üçünü dudaklar, üçünü dil, beşini de dil ve dudaklar beraber olarak yapıyorlar. Bu alıştırmayı başka uzun kelimeleri söylerken de uygulayabilirsiniz. Bu, size telaffuz tekniğine önem vermeyi öğretecektir.
Başkalarının Telaffuzuna Dikkat Ederek
Meslekleri sesleri güzel telaffuz etmek olan en iyi sahne sanatçılarının telaffuzlarına kulak veriniz. Diğer taraftan aynı kelimeyi defalarca söyleyerek eskimiş bir hale getiren gazete dağıtıcıları, tramvay biletçileri, sokak satıcılarının anlaşılmaz telaffuzlarına da dikkat ediniz. Mesela tramvay biletçisinin Harbiye yerine Arbiye, Parmakkapı yerine Makkapı, demesi gibi; gazete dağıtıcısı Haber yerine Aber, Yedigün yerine Yenigün, sokak satıcısının Uskumru yerine Skumru gibi hecelerin birini yutarak, yahut sessiz veya ünsüz harfleri geveleyerek konuşurlar.
Böyle dikkatsizlik kötü telaffuzun en belirginlerinden sayılır. Ünsüz harfleri ünlü harflere kurban eden bazı şarkıcılar da kötü telaffuzu halk arasında yaygınlaştırırlar.
Açık, anlaşılır bir tarzda ve anlamlı olarak okuyunuz. Hiçbir kelimenin telaffuzunu ihmal etmemeye dikkat ediniz. Her kelimeyi, sanki yalnız başına o kelime varmış gibi düşününüz. Bir kelimeyi ondan sonra gelen kelimeyle karıştırmayınız. Eğer bunları yaparken sizi eleştirecek bir dost bulursanız sizin için daha iyidir.
Nasıl telaffuz edileceğinden şüphelendiğiniz bir kelimeye rastladığınızda sözlüğe bakmayı ihmal etmeyiniz.
Bir konuşma yaparken sesin güzel yansıyıp yansımadığını fark edemezseniz hiçbir zaman kendiniz mükemmel bir telaffuza sahip olamazsınız. Eğer bir sene süreyle dilsiz kalsaydınız her günkü konuşmamızın ne kadar önemli bir şey olduğunu o zaman anlardınız. Her dilin ortaya çıkışı ve gelişimi binlerce sene sürmüştür. Onun için dilimizin temizliğini ve mükemmelliğini savunmak bizim için bir kültür borcudur.
Dilimizi yerel şivelere uydurarak bozmaktan ve alçaltmaktan esirgememiz gerekir. Biz özellikle sesli harflerimizin seslerini düzgün ve doğru şekilde çıkarabilmeyi öğrenmeliyiz. Bu, bazı memleketlerin özel telaffuz tarzına ve şive değişikliğine kapılmamak için biricik çaredir. Ana dilimizin, bize iyi saklanmak için emanet bırakılmış kutsal bir miras olduğunu bilmeliyiz. Onu bozacak bütün etkenlerden korumak borcumuzdur.
