Etkili Bir Anlatım için Yazının Bölümleri Neler Olmalı?
Bölümlenmeden yazılan bir yazı okumayı güçleştirir ve dolayısıyla anlamayı geciktirir. Bu yönüyle paragraflar, düşünce geçişlerini gösterme yoluyla, okuyucunun kavramasını kolaylaştırırlar. Paragraf yazı içindeki düşünce geçişlerini gösterir. Her paragraf yazılan konunun bir parçası olduğu kadar, aynı zamanda da kendi başına bir düşünce birimidir.
Yazıyı Bölümlere Ayırmanın Önemi
Kendi başına ele alındığında, hemen her paragrafın kendi içinde bir ana düşüncesi ya da amacı ve bunu destekleyen yardımcı düşünceler bulunur. Bunlar kendi içinde birbirleri ile tutarlı oldukları gibi, konunun ana düşüncesi ile de tam bir uyum içindedirler. Paragrafın kendi iç birliği, her tümcenin ana düşünce çerçevesinde yer almasıyla sağlanır.
Bir paragrafta ana düşünceyi belirten tümcenin her zaman başta bulunması gerekmez. Ana düşünce paragrafın ortasında ya da sonunda da bulunabilir. Eğer metin yazarı önce okuyucunun ilgisini uyandırmak ve onu konu üzerinde düşündürmek istiyorsa, ana düşünce tümcesini paragrafın ortasında ya da sonunda belirtme gereği duyacaktır. Bu, yazılı anlatımı tekdüzelikten kurtararak okuyucunun dikkatinin yoğunlaştırılmasını sağlama amacıyla da yapılır.
Yazılı anlatımı geliştirmek için etkili bazı teknikler vardır. Yazılı anlatımı geliştirme teknikleri yazımızı okuyarak bu teknikler konusunda daha fazla bilgi sahibi olabilirsiniz.
Konu Neden Paragraflara Ayrılmalı?
Yazılı anlatımda, anlatım konusunun paragraflara ayrılmasının başlıca üç üstünlüğü vardır. Buna göre paragraf yapma yazıya ilginçlik ve çekicilik kazandırır; anlatımda düşüncelere açıklık kazandırır ve okumayı ve anlamayı kolaylaştırır.
Yukarıdan aşağıya, arka arkaya gelen ve sanki tek bir düşünce öbeğiymiş sanısını veren bir yazı, okuyucu için son derece sıkıcıdır. Bu türdeki bir yazı okuyucunun ilgisini yazı üzerine toplamasını güçleştirir.
Yazılı anlatımda paragraf uzunluğu konusunda kesin bir kuraldan söz edilemese de, bir paragrafın, içerdiği düşünceyi tam açıklayacak kadar uzun ve okuyucunun ilgisini canlı tutacak kadar da kısa olması önerilir.
Yazılı anlatımda dört tür paragraf vardır. Bunlar giriş, geçiş, gelişme ve sonuç paragrafı olarak adlandırılırlar.
Etkili Bir Yazı için Bölümlere Ayırmanın Önemi
Giriş Paragrafı Nasıl Olmalı?
Yazılı anlatımda giriş, bir anlamda, konuyu tanıtma paragrafı ile başlar. Yazıda neyin üstünde durulacağı, ne yapılmak istendiği, konunun hangi sınırlar içinde ele alınacağı giriş paragrafında belirtilir. Giriş paragrafı aynı zamanda okuyucunun konuya ilgisinin çekilmeye çalışıldığı bir paragraf özelliği de taşır. İyi bir giriş paragrafında konu tam ve doğrudan bir girişle tanıtılır. Girişteki tanıtımı ilgi çekici kılmak için konunun tanımından, konuyla ilgili bir fıkra, atasözü ve özdeyişten, betimlemeden, karşılaştırmadan, vb. yararlanılabilir,
Gelişme Paragrafı Nasıl Olmalı?
Gelişme paragraflarında ana düşünceyi destekleyen yardıma düşüncelere yer verilir. Bunun için karşılaştırmalar yapılır, örnekler verilir, sayısal veriler sunulur ve ayrıntılı açıklamalara girişilir. Bir yazıda, gelişme paragrafı, birden çok paragraftan oluşabilir. Her paragraf ayrı bir konusal ögeyi ya da düşünceyi içerir. Ancak doğal olarak bütün bunlar, ana düşünce çevresinde olmalıdır. Kendi içinde anlatım bütünlüğü olan her bilgi ve düşünce kümesi bir paragrafla verilir.
Geçiş Paragrafı Nasıl Olmalı?
Uzun yazılarda bir bölümden ötekine geçişte, bölümler arasında bağıntı kurmak için geçiş paragrafı kullanılır. Buna göre geçiş paragrafı bölümler arasında, bölümleri birbirine bağlayıcı bir görev görür. Gerçekte bu tür bir paragrafı gelişme paragrafının bir parçası olarak görmek yanlış olmaz. Yazıda, daha önceki bölümde söylenenleri kısaca belirtme ve gelecek bölümde söylenecekleri sezdirme ve yine bunlar arasında ilgi kurma geçiş paragrafları ile yapılır.
Sonuç Paragrafı Nasıl Olmalı?
Sonuç paragrafı yazının sonunda yer alan ve yazıyı sona erdiren paragraftır. Yazıda dile getirilen ana düşünce ve bunu destekleyen öteki düşünceler bu paragrafta kısaca yinelenerek varsa öneriler açıklanır.
