Stresi Tanımak – Stres Belirtileri Nelerdir?
Hayatımızın her alanında karşımıza çıkan stres ile baş edebilmek ve olası olumsuz etkilerinden kurtulmak için öncelikle onu tanımamız gerekiyor. Bu yazımızda size stres ve stresin belirtileri üzerine kapsamlı bir rehber hazırladık. keyifli okumalar.
Stres Nedir?
Stres aslında vücudun gösterdiği doğal bir reaksiyondur. Vücut bu reaksiyonu bir tehlike ya da beklenmedik bir gelişme karşısında verebilir. Bu tehlikeli ya da olağan dışı durum gerçekten tehdit oluşturuyor da olabilir, zihnimiz bunu tehdit olarak algılıyor da olabilir. Yani stres için bir tehlike karşısında zihin ve bedenin verdiği tepki olarak tanımlayabiliriz. Kısaca stres unsurları;
- Bir tehdit ya da tehlike karşısında
- Kişiyi korumak için
- Doğal bir reaksiyon
şeklinde ifade edilebilir.
Aslına baktığımızda stres hayatta kalmamız için bir miktar sahip olmamız gereken bir duygudur ancak bizim kontrolümüzden çıkarsa hayat kalitemizi düşürebilir ve bir takım fiziksel ve zihinsel rahatsızlıkların önünü açabilir.
Stres belirtilerine geçmeden önce hayatımızın her alanında doğal olarak var olan stres ile baş edebilmek için stres yönetimi eğitimlerine katılabileceğinizi hatırlatmak isteriz. Eğer isterseniz stres yönetimi eğitimi sayfamızı ziyaret edebilir ve detaylı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Stresi yönetebilmek için hemen iletişime geçebilir ve kendinize daha stressiz bir hayatı hediye edebilirsiniz.
Stres Belirtileri Nelerdir?
Stresi tanımak için kendimizin veya başkalarının stresinden önce stresin ne zaman ve hangi koşullar altında ortaya çıktığına bakmamız gerekmektedir. Bu nedenle bu yazımızda stres altında olduğumuzun işaretini veren belirtiler üzerinde duracağız.
Belirti (semptom) sözcüğü tıbbi bir sözcüktür. Hapşırdığımızda bunun nezlenin, alerjinin veya benzeri bir durumun belirtisi olduğunu biliriz. Buna rağmen, belirtiler üzerinden teşhis koymak gene de zordur.
Stres belirtileri aşağıda olduğu gibi sıralanabilir.
- Fiziksel
- Davranışsal (genel olarak)
- Davranışsal (iş yerinde)
Bu belirtiler zaman içinde normal davranışlardan ayırt edilmeyecek halde giderek gelişirler. Belirtilerin hepsi belli ölçüde stresi işaret etmekte, eğer çözümlenmez ise daha ciddi sorunlara yol açabilmektedir.
Stresin Fiziksel Belirtileri
Stresin fiziksel belirtileri şöyle sıralanabilir:
- Hızlı nefes alıp verme
- Ağız ve boğaz kuruluğu
- Soğuk ve nemli eller
- Sıcaklık hissi
- Gergin kaslar
- Hazımsızlık
- İshal
- Kabızlık
- Nedensiz yorgunluk
- Gerginlikten kaynaklanan baş ağrısı
- Sinirsel tikler
- Yerinde rahat oturamamak
Elbetteki, tüm bunlar günlük hayatta fiziksel gayret, ısının artması veya fazla yemek ve içmekten kaynaklanabilir. Geçerli bir neden olmaksızın birden fazlası bir arada ortaya çıkar veya bunları beklemediğimiz sıklıkta yaşamaya başlarlarsak stres belirtisi haline gelmişler demektir.
Belirtilerin ortaya çıkma nedeni vücudun kendini ani reaksiyonlara hazırlamasındandır. Vücudumuz bizi ya ölüm kalım savaşındaki “savaş” durumuna ya da güvenli duruma ani ve hızla ulaşma “uçuşuna” hazırlar.
Vahşi ormandaki tepkiler ofisimizde olanlardan daha makul sayılabilir!
Vücut kendiliğinden;
- Daha fazla adrenalin salgılar
- Sindirim sistemini kilitler
- Kanı kalınlaştırarak pıhtılaşmasını sağlar
- Vücuda daha hızlı kan pompalar.
Stresin Fiziksel Belirtileri
Bu tepkiler, potansiyel tehlike kaynağının üstesinden gelebilmek için kendiliklerinden kısa sürelidirler.
Süregelen stres bizi aşağıdaki sorunlara karşı savunmasız hale getirebilir.
- Mide ve bağırsak hastalıkları
- Deri problemleri
- Kalp rahatsızlığı
Bazen de;
- Alkolizm
- Uyuşturucu Kullanımı
ile sonuçlanabilir.
Stresle başa çıkabilmek için bir çok farklı yöntem uygulanabilir. Stresi hayatımızdan çıkartamayız belki ancak bu yönetemeyeceğimiz anlamına gelmiyor. Stresle başa çıkma yazımızı okuyarak siz de stresli durumları yönetebilirsiniz.
Stresin Davranışsal Belirtileri
Stresin davranışlarla ilgili belirtileri çeşitlidir.
Stresin tetiklediği davranışlar
- Canı Sıkıntısı, Endişe, Ağlama
- Başkaları Tarafından Kolay İncinme
- Yanlış Anlaşılma
- Güçsüzlük
- Sorunlarla Baş Edememe
- Huzursuzluk
- Başarısızlık
- Kendini Bırakma
- Moral Bozukluğu
- Azalan Duygular
- Yoğunlaşma Problemleri
- Net Düşünememe
- Karara Almakta Zorluk
- Zorluk Çekme
- Yaratıcılık Konusunda Sorun Yaşama
- Dış Görünüşe Dikkat Etmeme
- Başkalarına İlginin Azalması
Stresin sizi başka şekillerde nasıl etkilediğinin farkına varmadan bu belirtileri kendinizde ve başkalarında görebilirsiniz. İş kaygısıyla gece yarısı uykunuzdan endişe veya kızgınlıkla uyanıyor olabilirsiniz. Alkol, sigara tüketiminiz artabilir, fazla yemek yiyor olabilirsiniz. Veya tam tersine iştahınız kapanabilir. Vücudumuzun strese tepki verme şekli çocukluğumuza, kişiliğimize ve hayat tecrübemize bağlı olarak değişebilir. Herkesin kendine göre bir stres tepkisi vardır. Tehlike işaretleri stresin yoğunluğuna göre değişebilir. Bazıları kendi stres tepkilerinin farkına varıp, problemin derinliğini, belirtilerin ciddiyetini ve davranış değişikliklerini kendiliğinden tanımlayabilirler.
Bu farkına varmanın en sık rastlanan şekli bazı kişilik özelliklerinin giderek yoğunlaşmasıdır.
- Dikkatli kişiler aşırı titiz hale gelirler
- Endişeli tipler panik yaratmaya başlarlar
- Güvensiz olanlar iyice savunmasız hale gelirler
- Çabuk kızan tipler ise her an patlamaya hazır bomba gibi olurlar
Bu reaksiyonları tanımlamak için belli durumlarda nasıl davrandığınızın farkına varmanız gerekmektedir.
Aşağıda ifade edilenlerden sakınmalısınız.
Stresin Tipik Reaksiyonları
- Çabuk kızma
- Öfke ve saldırganlık
- Endişe
- Depresyon
- Ruh hali değişiklikleri
- Geri çekilme
İş Yerinde Stresin Belirtileri
Uyanık olduğumuz zamanın büyük bir kısmı işte geçtiğinde stres altında olduğumuzda bu mutlaka iş yerimize aşağıdaki şekillerde yansıyacaktır.
- İş tatmininin azalması
- İş performansının düşmesi
- Canlılık ve enerji kaybı
- İletişim kopukluğu
- Karar almada güçlük
- Yaratıcılık ve yenilikliğin azalması
- Üretici olmayan işlere yoğunlaşma
İş Yerinde Stres Belirtileri
Bütün bunlar eski veya karşılaştırma anlamında normal kalitedeki iş ve karşılıklı etkileşimler dikkate alınarak değerlendirilmelidir. En sık rastlanan, stresin iş tatminini azaltarak performansınızı düşürmesidir.
Stres yüzünden eski performansınızı yakalayamamanıza rağmen üzerinizdeki baskı ve talepler aynı kalmaya devam etmektedir. Geri kalmamak için eve iş taşıyarak sonuçta kendinizi giderek daha yorgun hissetmeye başlayabilirsiniz.
Boş zaman faaliyetleriniz ve ev yaşamınız için kendinize vakit ayıramaz hale gelince sıkıntılar artmaya başlayacaktır. Farkına varmaksızın sizi daha da aşağıya çeken bir sarmalın içinde kendinizi tutsak bulursunuz.
Bu değişikliklerin farkına varıp kabul ettiğinizde, iş yerinizdeki stresin uzun vadeli bazı sonuçlarını da etkilenmeyebilir ve bunlar daha az zarar doğurabilirler. Ancak günümüz toplumunda stres yaratan durumlar süreklilik göstermekte ve vücudun kendini iyileştirmesine izin vermemektedirler. Bu
nedenle stres daha ağır sonuçlara neden olmaktadır.
Bu sonuçlar için endişe etmek de potansiyel bir stres nedeni olarak gözükebilir. Ancak bunların uzun süre çözümlenememiş, ciddi stresten kaynaklandıklarını unutmamak gerekir.
Vücudumuz sıklıkla tekrarlanmayan stres durumlarından fazlaca etkilenmeyebilir ve bunlar daha az zarar doğurabilirler. Ancak günümüz toplumunda stres yaratan durumlar süreklilik göstermekte ve vücudun kendini iyileştirmesine izin vermemektedirler. Bu nedenle stres daha ağır sonuçlara neden
olmaktadır.
Stres Belirtileri Kontrol Listesi
- Kendinizde stres belirtisi olarak neleri tanımlıyorsunuz ?
- Sizde stres yarattığını fark ettiğiniz durum ve tecrübeleri düşünün
- Kendinizi nasıl hissettiniz?
- Nasıl davrandınız?
- İşinizi nasıl etkiledi ?
Kendi stres belirtilerinizi ve şekillerini tanıyarak, sorunlarınızın boyutunu anlayıp üstesinden gelebilmek için olumlu stratejiler geliştirmeniz mümkündür. Stres başlangıçta bireyi etkilemekle birlikte, nedenler ve stresle baş edebilme oluşumunun öğrenilmesi kişisel düzeyde başlar.
