Etkin Hafızanın 6 Kuralı
Deneyimlerin akılda daha iyi kalmasını sağlayan bazı etkenler var. Verilerin kaydedilmesi, saklanması ve geri çağrılması esnasında bazı koşulların mevcut olması, daha iyi hatırlamamıza olanak sağlıyor. Bilgilerin akılda kalmasını sağlayan kuralları şu şekilde sıralayabiliriz.
Öncelik
Yapılan araştırmalar, beynin, olayların başlangıçlarını daha iyi hatırladığını göstermektedir. Günlük hayatımızda da örnekler düşünecek olursak, filmlerin başını, geçmiş olayların başlangıcını, şarkıların ilk mısralarını daha iyi hatırlarız. Haliyle, uzun süreli çalışmalar yapmak yerine, çalışmaları kısa seanslara bölmek daha etkili sonuç vermektedir. Çünkü tek bir başlangıç yerine, üç dört başlangıç olduğunda, beyin her birini daha iyi hatırlar. Öncelik sıralaması yapmak güçlü bir hafıza için son derece önemlidir.
Yenilik
Zihinle ilgili bildiğimiz ilk şey, çok çabuk unuttuğumuzdur. Bu nedenle, en yeni bilgiler hep öncekilere nazaran daha iyi hatırlanır. Bu ilk iki kuralla ilgili, ünlü bir deyiş vardır. Sunumlarda, iş görüşmelerinde iyi başla, iyi bitir; ortasını nasıl doldurursan doldur.
Bağlantı
Olay ve olgular hafızamızda birbirine bağlı veri ağları şeklinde yer almaktadır. Haliyle, herhangi bir bilgiye, o bilgiyle bağlantılı başka bir bilgiden ulaşabiliriz. Hatırlamak istediğimiz bilgileri birbirine bağladığımızda, ya da bu bilirler zaten bilmekte olduğumuz bilgilerle bağlantılı hale getirdiğimizde hatırlamak kolaylaşır. Domino teorisine göre, bir hafıza kodunun hatırlanması, o bilgi ağı içinde bulunan diğer hafıza kodların da tetiklemektedir. İki önemli sonuca varmaktayız. İlki belirli bir bilgiyi hatırlamak için, izi takip et; yani, onun bilgi ağında mevcut olabilecek hafıza kodlarını düşünerek ona ulaşmayı dene. Diğeri de bir bilgiyi hatırlamak istiyorsan onu olabildiğince çok koda bağla ki böylece hatırlamak istediğinde, herhangi biri seni o koda ulaştırabilsin.
İlgi
İnsan, zihni ile duyduğunu daha iyi hatırlar. Kişinin ilgisini çeken etkenler hafızayı kuvvetlendirmektedir. Dikkat çekici, ilginç, garip, göze çarpıcı, komik, cinsellikle ilgili, abartılı farklı olaylar ve olgular çok daha iyi akılda tutulmaktadır. Tam tersi, olay ve olgular sırasından, ilgisiz, tekdüze, monoton, sıkıcı olduğunda zihin akılda tutmakta zorlanmaktadır.
Psikologlar tarafından flaş anılar olarak adlandırılan bir durum vardır. Kişi çok çarpıcı ve beklemedik bir deneyim yaşandığında, o anla ilgili birçok detayı hatırlar. Bundan dolayı reklamcıların dediği gibi köpeğin adamı ısırması akılda kalmaz, adamın köpeği ısırması akılda kalır.
Görselleştirme
Sağ beynin görsel, sol beyin ise sözel verileri sakladığı vurgulanmaktadır. “Gemi” deyince, aklımızda net bir resim canlanır. Öte yandan “mutluluk” kelimesinin somut bir karşılığı yoktur. Somut kavramlar daha cazip gelmektedir. Bir resim bin söze bedeldir.
Tekrar
Tekrar, bilginin hatırlanması için en önemli etkendir. Bunun yanında, bu tekrarın nasıl bir yöntemle yapıldığı, ne sıklıkla yapıldığı gibi etkenler de bilginin hatırlanmasını kolaylaştırmaktadır.
“Etkin Hafızanın 6 Kuralı” başlıklı yazımızda sizlere etkin bir hafıza için önemli ipuçları verdik. Eğer siz de hafıza geliştirme teknikleri ile ilgili bir eğitim almak isterseniz hafıza teknikleri eğitimi yazımızı okuyabilirsiniz.
