Blog

Başımızdan geçen her şey, görme, işitme, dokunma, koku ve tat gibi duyusal deneyimlerin bazılarını veya hepsini içerir. Çapa atma, bütün deneyimi geri getirmek için bu unsurlardan herhangi birini tekrarlama eğilimini içerir. Bir başka ifadeyle çapalamak bir şeyi başka bir şeyle birbirine bağlamak;iki şey arasında ilişki kurmaktır.

NLP tekniklerinde sıklıkla kullanılan çapa atma tekniği belirli bir tepkiyi uyandıran herhangi bir uyarıcıdır. Bunlar bizi olumlu veya olumsuz ruh hallerine iletebilecek bağlantıları ya da hatıraları ateşler. Genelde çapalarımızın ve onların bizi nasıl etkilediğinin farkında değilizdir. Yani bu işlem doğal olarak oluşur.

Örneğin yeni pişmiş bir yemeğin kokusu annemizin mutfağıyla ilgili bütün deneyimi geri getirebilir. Yada milli duygularla marşımızı söylerken, bayrağa bakarız ve kısa bir süre sonra sadece bayrağı görmek bile bizde o güzel milli duyguların uyanmasına sebep olur. Çünkü deneyimler, içinde bulunduğumuz durum üzerinde güçlü değişimler oluşturabilir.

Etrafımızda olup biten olaylar hep bunlarla doludur. Örneğin televizyondaki araba reklamlarının çoğu fazla bir teknik bilgi vermez. Bunların asıl yaptıkları şey insanın kendini özgür, başarılı veya mutlu hissetmesini sağlayacak sahneler oluşturmaktır. Araba uyarısının insanlara çekici geleceği bir sahneye çapa atarlar.

Bizler önce kişisel çapalarımızı tanımalıyız. Çünkü bazı çapalarımız pozitif, bazıları da negatif olabilir.

Çarpım tablosunu ezberlemeye çalışan bir çocuk bunu başaramayınca babasından bir tokat yiyor. Bu sırada çocuk çarpım tablosu ile tokat arasında bir ilişki kuruyor ve artık çarpım tablosunu her gördüğünde bu tokadı hatırlıyor. Bu çocukta oluşmuş negatif bir çapa oluyor.

Çapa Etkisi Ne Demek?

Çapa etkisi bireyin sahip olduğu pozitif ya da negatif çapaların kendisi üzerinde oluşturduğu psikolojik etki şeklinde açıklanabilir. Şimdi gelin negatif çapayı pozitife çevirmek ve çapaların psikolojimiz üzerindeki etkilerine birlikte bakalım.

Negatif Çapayı Pozitife Nasıl Çevirebiliriz?

Aşağıdaki olayda negatif bir çapanın pozitif hale dönüştürülmesinin öyküsünü sizlerle paylaşmak istiyorum:

Eşini çok seven ama onun çok sevdiği balığı yiyemeyen bir bayanla yapmış olduğumuz çalışma da çerçeve değiştirmeye güzel bir örnektir. Derin yapıya inmek için geçmişe döndüğümüzde şununla karşılaştık: Bu bayan altı yaşındayken canının balık istemediği bir gün, babası alabalık almış ve kızını balık yemesi için çok azarlayıp zorlamıştı. O günden sonra bayan balıkla azarlanmak arasında bir ilişki kurmuş ve balık yiyemez hale gelmişti. Balık onun için negatif bir çapa olmuştu.

Derin yapıdaki sorun tespit edildikten sonra bayana bilinçaltındaki sorun çıkaran tarafın onu yıllarca koruduğunu ve bu hizmetinden dolayı ona teşekkür etmesi gerektiğini söyledim. Daha sonra mantıklı tarafından kendisine farklı duygular yaşatacak üç alternatif almasını söyledim. Gözlerini kapatarak eşiyle birlikte balık yediğini görmesini istedim. Bu sırada bilinçaltında balıkla arasında bir sevgi bağı oluşturuldu.

Gözlerini açtığında eşine olan sevgisinden dolayı gözleri yaşarmıştı. Ertesi hafta seminere geldiğinde bütün katılımcılara eşiyle birlikte nasıl balık yediğini büyük bir keyifle anlatıyordu. Eskiden balık görünce azarlanmayı hatırlayan genç kadın için balık artık bir sevgi çapası olmuştu.

Bu çapalar bizim ruhsal durumumuzu çok etkiler. Yapmamız gereken bilinçaltında oluşmuş ve bizi sınırlandıran negatif çapaların farkına vararak bunlardan kurtulmak ve bizi olumlu bir ruh haline sokan pozitif çapalar oluşturmaktır. Seminerlerimize katılan insanlar kullandığımız müziği başka bir yerde duyduklarında da etkilenerek bize telefon açıp duygularını paylaşıyorlar. Bu müzik onlar için pozitif bir çapa oluşturuyor.

Çapa Nasıl Atılır?

• Bireyin geçmiş bir deneyimi canlı olarak hatırlamasını sağlayın.
• Kişi deneyimin doruk noktasında iken belirli bir uyarıcı verin.
• Bireyin durumunu değiştirin.
• Test etmek için “çapa”yı başlatın..

Çapa Tekniğinin Püf Noktaları

• Deneyimin yoğunluğu.
• Çapanın zamanlaması.
• Çapanın benzersiz olması.
• Uyarıcının tekrarlanması.

Çapa Ne Zaman Atılır?

Çapa attıran kişi deneyimin doruk noktasındayken 5-25 saniye arası bir tetikleyici ile çapa atma tekniği uygulanır.

Çapa Türleri Nelerdir?

En sık kullandığımız çapalar, 3 algı kanalımızı kullanarak oluşturulur. Bunlar:

1. Görsel çapa.
2. İşitsel çapa.
3. Dokunsal çapa.

Çapa Atma Tekniği Nasıl Uygulanır?

Ayağa kalkın, gözlerinizi kapatın, kendinizi bütünüyle güvenli ve güçlü hissettiğiniz bir anı düşünün (Böyle bir anınız olmasa bile bunu kurgulayın). Vücudunuzu bütünüyle bu güçlü fizyolojiye sokun. Büsbütün güven duyduğunuzda durduğunuz gibi durun. Ve bu hissin tepe noktasında yumruğunuzu sıkarak kararlı ve güçlü bir sesle “evet” deyin. Bir müddet sonra tekrar aynı yumruğunuzu sıkın ve aynı kuvvetle “evet” deyin. Durumunuzdaki değişmeyi farkedersiniz. Bunu en az beş-altı gün çalışın. Kısa bir süre sonra, bir yumruk sıkmakla anında istediğiniz güçlü duruma girebildiğinizi göreceksiniz.

NLP Teknikleri Nelerdir?

En sık kullanılan NLP tekniklerinden olan çapa atma tekniğine bu yazımızda değindik. Diğer NLP tekniklerinden bahsetmeden önce “NLP Nedir?” sorusuna cevap vermek daha uygun olabilir. NLP (Neuro Linguistic Programming) bizlerin farkında olmadan gerçekleştirdiğimiz düşünce ve davranış biçimlerimizi anlamamızı ve bunları istediğimiz doğrultuda değiştirebilmemizi sağlayan teknikler bütünü şeklinde ifade edilebilir. Eğer NLP hakkında daha detaylı bilgi almak isterseniz “NLP Nedir?” içeriğimize göz atabilirsiniz.

Walt Disney Hedef Belirleme Tekniği

NLP teknikleri etkili hedefler belirleme konusunda ciddi avantajlar sağlar. Bunlardan birisi de Walt Disney’in başarı hikayesinin temelini oluşturan ve NLP’de Disney Modeli olarak da geçen hedef belirleme tekniğidir. NLP teknikleri ile Walt Disney’in başarıya ulaşma konusunda kullandığı stratejileri modelleyebilir ve kendi başarı hikayemiz için bu tekniklerden faydalanabiliriz.

NLP’de Modelleme Tekniği

NLP başarıyı yakalamış ve belirli becerilerde ustalaşmış kişilerin kullandıkları düşünce ve davranış modellerini inceleyerek bu teknikleri herkesin uygulayabileceği bir metot olarak bir araya getirmiş bir disiplindir. NLP teknikleri arasında temel tekniklerden lan modelleme tekniği ile ilgili NLP’de modelleme içeriğimize göz atabilirsiniz.

NLP ile Zihinde Canlandırma (İmgeleme) Tekniği

Zihnimiz gerçek bir olay ile iyi kurgulanmış bir hayali ayırt edemez. NLP teknikleri bize hedeflediğimiz şeyleri başarabilmek için zihinde canlandırma (imgeleme) tekniği uygulayabilmenin yollarını öğretir. Bu sayede ister bir sunumda, ister bir spor müsabakasında, ister öğrenciler için girdikleri sınavlarda başarıyı arttırmak mümkündür.